Λούλα από την COP30: Αποδέσμευση από τα ορυκτά καύσιμα χωρίς επιβολές και προθεσμίες

Κάθε χώρα θα πρέπει να μπορεί να καθορίσει μόνη της τον ρυθμό με τον οποίο θα αποδεσμευθεί από τα ορυκτά καύσιμα «σύμφωνα με τις δυνατότητές της», δήλωσε χθες, Τετάρτη, ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα από τη διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP30) που διεξάγεται στην Μπελέμ, μια πόλη στον Αμαζόνιο.

Η σταδιακή αποδέσμευση από τα ορυκτά καύσιμα, η οποία υιοθετήθηκε επί της αρχής στην COP28 στο Ντουμπάι το 2023, δεν περιλαμβάνεται στην ατζέντα της φετινής διάσκεψης, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί αύριο, Παρασκευή, το βράδυ.

Όμως ο Λούλα, πριν καν την έναρξη της COP30 στη διάρκεια συνόδου κορυφής ηγετών στο Μπελέμ λίγες ημέρες νωρίτερα, είχε κάνει την έκπληξη ζητώντας να καταρτιστεί «ένας οδικός χάρτης» προκειμένου να «ξεπεραστεί η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα».

Στη διάσκεψη περισσότερες από 80 χώρες ζήτησαν επίσης να υιοθετηθεί απόφαση που θα δεσμεύει τα κράτη να εφαρμόσουν στην πράξη τη σταδιακή απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα. Ωστόσο, η προσπάθειά τους προσκρούει στην αντίθεση των πετρελαιοπαραγωγών χωρών.

«Πρέπει να δείξουμε στην κοινωνία ότι θέλουμε» να απεξαρτηθούμε από τα ορυκτά καύσιμα, τόνισε ο Λούλα στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου χθες.

Ωστόσο αμέσως πρόσθεσε: «Χωρίς να επιβάλλουμε οτιδήποτε σε κανέναν, χωρίς να ορίζουμε προθεσμία ώστε κάθε χώρα να μπορεί να αποφασίσει τα πράγματα που μπορεί να κάνει με τους δικούς της ρυθμούς, ανάλογα με τις δυνατότητές της».

«Όλα πρέπει να βασίζονται στη συναίνεση», εκτίμησε ο Βραζιλιάνος πρόεδρος.

Ο Λούλα επέστρεψε στην Μπελέμ την Τετάρτη για να ασκήσει πίεση στις διαπραγματεύσεις, οι οποίες έχουν εισέλθει στην τελική τους ευθεία. Στη συνέντευξη Τύπου δεν αναφέρθηκε στο περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων.

Στο πλευρό του προέδρου της COP30 Αντρέ Κορέα ντο Λάγκο, της υπουργού Περιβάλλοντος της Βραζιλίας Μαρίνα Σίλβα και της «πρώτης κυρίας» Ροζάντζελα ντα Σίλβα, ο Λούλα είπε επανειλημμένα ότι είναι «πολύ χαρούμενος» με αυτή την COP, δίνοντας την εντύπωση ότι η διάσκεψη έχει ήδη ολοκληρωθεί – και μάλιστα με επιτυχία.

Η Γερμανία υπόσχεται 1 δισ. ευρώ στην πρωτοβουλία της Βραζιλίας για την προστασία των τροπικών δασών

Η Γερμανία υποσχέθηκε να συνεισφέρει τα προσεχή δέκα χρόνια ποσό 1 δισεκατομμυρίου ευρώ στο νέο ταμείο της Βραζιλίας για την προστασία των τροπικών δασών, ανακοίνωσε χθες Τετάρτη η Βραζιλιάνα υπουργός Περιβάλλοντος Μαρίνα Σίλβα στη σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα στην Μπελέμ.

Το Βερολίνο είχε δεσμευτεί να υποστηρίξει τον μηχανισμό για τα τροπικά δάση για πάντα (Tropical Forest Forever Facility, TFFF), πρωτοβουλία που ανέλαβε ο Βραζιλιάνος πρόεδρος Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα, με σκοπό τη χορήγηση οικονομικών κινήτρων σε χώρες ώστε να καταπολεμηθεί η αποψίλωση των δασών.

Αντίθετα κάποιες χώρες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν ποινές για κάθε στρέμμα δάσους που χάνεται, κάτι που θα παρακολουθείται μέσω δορυφόρων.

Το ζητούμενο είναι «να προστατεύσουμε τα τροπικά δάση, τους πνεύμονες του πλανήτη μας», ανέφεραν οι υπουργοί Περιβάλλοντος Κάρστεν Σνάιντερ και Ανάπτυξης Ριμ Αλαμπαλί Ράντοβαν.

Κατά εκτιμήσεις της Βραζιλίας το ταμείο, που ο στόχος είναι να εξασφαλίσει συνολικά χρηματοδότηση 125 δισεκ. δολαρίων, θα μπορούσε να διανέμει περί τα 4 δισεκ. σε ετήσια βάση έπειτα από την αρχική περίοδο λειτουργίας της. Πρόκειται για ποσό σχεδόν τριπλάσιο από αυτό που προσφέρεται σήμερα για την προστασία των δασών.

Τα δάση διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στον αγώνα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, καθώς απορροφούν μεγάλο μέρος των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, κατεβάζουν τη θερμοκρασία και φιλοξενούν πελώρια βιοποικιλότητα. Όμως αντιμετωπίζουν ολοένα μεγαλύτερη πίεση λόγω της αποψίλωσης για αγροτικούς, κτηνοτροφικούς ή μεταλλευτικούς σκοπούς.

Η Νορβηγία έχει δεσμευτεί να διαθέσει 3 δισεκ. δολάρια στο ταμείο τα επόμενα δυο χρόνια. Η Βραζιλία και η Ινδονησία λένε πως θα προσφέρουν 1 δισεκ. η καθεμιά.

Ιδρυτικά μέλη της πρωτοβουλίας είναι μεταξύ άλλων η Βραζιλία, η Κολομβία, η Γκάνα, η ΛΔ Κονγκό, η Ινδονησία και η Μαλαισία.

Τον μηχανισμό θα επιβλέπει εκτελεστικό συμβούλιο 18 μελών, στο οποίο τις θέσεις θα μοιράζονται οι χώρες όπου βρίσκονται τροπικά δάση και οι επενδύτριες χώρες. Σε πρώτη φάση, τριτεγγυητής θα είναι η Παγκόσμια Τράπεζα. Αναμένεται να ωφεληθούν κάπου 70 αναπτυσσόμενα κράτη. Προϋπόθεση θα είναι το 20% των κεφαλαίων να χρησιμοποιείται για ωφελούνται αυτόχθονες και παραδοσιακές κοινότητες και να μη γίνονται επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα.

Τέσσερις γαλλικές τράπεζες κατηγορούνται ότι χρηματοδοτούν την αποψίλωση του Αμαζονίου

Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις Reclaim Finance και Canopée κατηγορούν σήμερα τους τραπεζικούς ομίλους BNP Paribas, BPCE, Crédit Agricole και Société Générale για τις χορηγήσεις τους σε δυο χονδρέμπορους σόγιας, συμπεριλαμβανομένης της Cargill, που κατηγορούνται πως κάνουν προμήθειες από καλλιεργητές επιδιδόμενους σε αποψίλωση δασών στη Βραζιλία.

Οι δυο εταιρείες, οι αμερικανικοί τιτάνες του αγροδιατροφικού τομέα Bunge και Cargill, είχαν αθροιστικά τζίρο 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2024.

Οι ΜΚΟ συνέκριναν τις τοποθεσίες περιοχών που αποψιλώθηκαν στον Αμαζόνιο, όπως χαρτογραφούνται από το δίκτυο MapBiomas, που επιτηρεί μέσω δορυφόρων την εδαφοκάλυψη, με αυτές των αποθηκών των Bunge και Cargill, όπως είναι καταχωρισμένες στα βραζιλιάνικα κτηματολόγια.

Τόνισαν πως σε 273 περιπτώσεις οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης βρίσκονταν λιγότερα από 50 χιλιόμετρα από καλλιέργειες σε αποψιλωμένες πρώην δασικές περιοχές, κάτι που αφήνει να εννοηθεί ότι και οι δυο εταιρείες αγοράζουν από τις συγκεκριμένες εκμεταλλεύσεις.

Μεταξύ του Ιανουαρίου του 2024 και του Αυγούστου του 2025, οι BNP Paribas, BPCE, Crédit Agricole και Société Générale ενεπλάκησαν από κοινού σε τρεις δοσοληψίες (χορηγήσεις δανείων ή έκδοση χρεογράφων) με την Bunge συνολικού ύψους 4,3 δισεκ. δολαρίων, σύμφωνα με τη Reclaim Finance.

Η BNP Paribas χορήγησε επίσης δάνειο 1,5 δισεκ. δολαρίων στην Cargill τον Οκτώβριο του 2024 κι η Société Générale συμμετείχε στον δανεισμό 3,2 δισεκ. δολαρίων στην Bunge τον Μάρτιο 2024, πάντα σύμφωνα με τις δυο ΜΚΟ.

Η BNP Paribas ανέφερε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι οι πελάτες της πρέπει να έχουν θέσει σε εφαρμογή την πολιτική «μηδέν αποψίλωση των δασών» ως το τέλος του 2025. «Η συμμόρφωση των πελατών μας προς την πολιτική αυτή θα αποτιμηθεί (…) κατά τη διάρκεια του 2026», πρόσθεσε η τράπεζα.

Οι Bunge και Cargill είχαν αναλάβει δεσμεύσεις για την εξάλειψη της αποψίλωσης των δασών ς τα τέλη του 2025.

Από την πλευρά της η Société Générale ανέφερε ότι η πολιτική της για την καταπολέμηση της αποψίλωσης των δασών «συμπεριλαμβάνει συγκεκριμένα κριτήρια αποκλεισμού για τους πελάτες που επιχειρούν σε αλυσίδες προστιθέμενης αξίας στη Νότια Αμερική».

Η Crédit Agricole ανέφερε κι αυτή πως έχει αναλάβει δεσμεύσεις για να μειωθεί «στο μηδέν» η αποψίλωση των δασών και παρακολουθεί την εφαρμογή τους από πελάτες της.

Από την πλευρά του ο όμιλος BPCE επέκρινε έντονα τις δυο ΜΚΟ, κάνοντας λόγο για «μη επαληθεύσιμους αριθμούς», έλλειψη «ρητής μεθοδολογίας» και «τεκμηρίων», ενώ πρόσθεσε πως θα δώσει στη δημοσιότητα αποτελέσματα της πολιτικής της κατά της αποψίλωσης των δασών «στα τέλη του 2025».

Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για την αποτροπή της υπερθέρμανσης του πλανήτη, καθώς απορροφά διοξείδιο του άνθρακα, που προκαλεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Η προστασία των τροπικών δασών είναι ανάμεσα στις βασικές θεματικές της COP30 στην Μπελέμ της Βραζιλίας, η οποία ολοκληρώνεται αύριο.

Απόφαση αναστολής που είχε υπογραφτεί το 2006 προέβλεπε την απαγόρευση της εμπορικής διάθεσης σόγιας παραγόμενης σε αποψιλωμένες πρώην δασικές περιοχές του Αμαζονίου μετά το 2008.

(ΑΠΕ-ΜΠΕ)