Politico: «Απογοητευμένη» η Frontex με την Ελλάδα για τα pushbacks μεταναστών
Απογοητευμένη από τις επαναλαμβανόμενες επαναπροωθήσεις μεταναστών από την Ελλάδα, φαίνεται να είναι η Frontex, η οποία σύμφωνα με το Politico εξετάζει την πιθανότητα να ζητήσει από την Κομισιόν να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει κατά της Αθήνας.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στο άρθρο του Politico, ο υπεύθυνος Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Frontex, Jonas Grimheden επισημαίνει ότι η συμπεριφορά της Ελλάδας απέναντι σε πρόσφυγες και μετανάστες θέτει την συνοριακή υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπροστά από δύο επιλογές: είτε να αναστείλει την αποστολή της στη χώρα, είτε να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κινήσει πειθαρχικές διαδικασίες κατά της Αθήνας.
Ο Grimheden τόνισε, ωστόσο, ότι η αποχώρηση της Frontex δεν θα εξυπηρετούσε με τον καλύτερο τρόπο την αποστολή της οργάνωσης, καθώς είναι απαραίτητη η εποπτεία των ελληνικών αρχών.
Κατά τον ίδιο, η παραπομπή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραμένει το επικρατέστερο σενάριο, καθώς η Επιτροπή ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης για την υποστήριξη των ελληνικών συνόρων. «Χρειάζεται να υπάρξει κάποια μορφή κυρώσεων», υπογράμμισε ο Grimheden, επισημαίνοντας ότι η Frontex από μόνη της δεν μπορεί να επιλύσει το πρόβλημα.
Επίσης, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο η Επιτροπή να συνδέσει την παροχή ευρωπαϊκών πόρων προς την Ελλάδα με την πρόοδο που σημειώνεται στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε ακραίο σενάριο, η υπόθεση θα μπορούσε να οδηγηθεί στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι δηλώσεις του Grimheden έγιναν λίγο μετά την απειλή του οργανισμού να διακόψει τη χρηματοδότηση για σκάφη του Λιμενικού Σώματος, εάν η Ελλάδα δεν συμμορφωθεί με τις βασικές πολιτικές συστάσεις για το μεταναστευτικό.
Η Επιτροπή, σύμφωνα με το Politico, δεν έχει απαντήσει μέχρι στιγμής στα σχετικά ερωτήματα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε ήδη από τον Μάιο του 2023 ζητήσει από την Ελλάδα να διερευνήσει καταγγελίες για απελάσεις μεταναστών και εγκατάλειψή τους στη θάλασσα. Η Ελλάδα έχει σήμερα 13 ανοικτές υποθέσεις για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων – ο μεγαλύτερος αριθμός στην Ε.Ε. Το 2024, σχεδόν το 1/3 των 56 ανοιχτών υποθέσεων της Frontex αφορά τη χώρα.
«Η Ελλάδα παραμένει η μεγαλύτερη πρόκληση όσον αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», τόνισε ο Grimheden, ο οποίος ανέλαβε το ρόλο του το 2021.
Ήδη από το 2023 είχε προτείνει την προσωρινή αναστολή της αποστολής της Frontex στην Ελλάδα, με βάση το Άρθρο 46. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα σήμαινε την αποχώρηση ζωτικής σημασίας υποδομών και προσωπικού από έναν από τους πιο πολυσύχναστους μεταναστευτικούς διαδρόμους στην Ευρώπη.
Στο πιο πρόσφατο περιστατικό, στις 3 Απριλίου, τουλάχιστον επτά μετανάστες – ανάμεσά τους δύο παιδιά – έχασαν τη ζωή τους όταν το σκάφος τους ανετράπη κοντά στη Λέσβο, μετά από επιχείρηση του Λιμενικού, σύμφωνα με μαρτυρίες που έφτασαν στη Frontex. Ο οργανισμός διεξάγει έρευνα και συλλέγει υλικό από το περιστατικό.
Το Λιμενικό υποστήριξε ότι το σκάφος ήταν υπερφορτωμένο και αυτό προκάλεσε την ανατροπή, σύμφωνα με μαρτυρία ενός εκ των 23 διασωθέντων.
Πολλές από τις υποθέσεις αφορούν καταγγελίες για εξαναγκαστικές επιστροφές μεταναστών στα χερσαία ή θαλάσσια σύνορα, πρακτική γνωστή ως «pushback», η οποία θεωρείται παράνομη βάσει του διεθνούς δικαίου και της Σύμβασης του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει ήδη καταδικάσει την Ελλάδα για συστηματική χρήση αυτών των τακτικών.
Η ίδια η Frontex έχει βρεθεί στο παρελθόν στο στόχαστρο για παρόμοιες κατηγορίες, γεγονός που οδήγησε το 2022 στην παραίτηση του τότε επικεφαλής της.
Ο εκπρόσωπος του Λιμενικού, Νικόλαος Αλεξίου, υπερασπίστηκε το έργο του σώματος, τονίζοντας ότι «η ανθρωπιστική του δράση αναγνωρίζεται διαχρονικά». Παράλληλα, διαβεβαίωσε ότι ενεργοποιούνται εσωτερικές διαδικασίες ελέγχου σε περίπτωση καταγγελιών.
Απαντώντας στο σχετικό δημοσίευμα του Politico, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης ανέφερε ότι δεν έχει υπάρξει επίσημη απειλή από τη Frontex και υπογράμμισε τον ρόλο της Ελλάδας στην προστασία των θαλάσσιων συνόρων της Ευρώπης. Τόνισε, επίσης, ότι η Frontex διερευνά ακόμα και καταγγελίες από μη επιβεβαιωμένες πηγές.
Αξιωματούχοι της ελληνικής κυβέρνησης, πάντως, δεν απάντησαν στα αιτήματα του Politico για σχολιασμό.